GDP for GDP | WSSCC

The new Global WASH Campaign is here: Good Dignity Practices for Gross Domestic Product (GDP for GDP).

The Global WASH Campaign, initiated by WSSCC in 2001, is a global advocacy movement around safe water, sanitation and hygiene. A new set of materials has been developed, themed GDP for GDP, focusing on the economic benefits to be gained from investing in sanitation while also stressing human dignity.

GDP for GDP | WSSCC

Tacit…personal thought

“Satisfaction is the barrier of success” just remembered the answer given by one of my friend almost 3 years ago on debate among them “success or satisfaction?” when I just listening them and tried to internalize with full of silence, later on agreed but not satisfied which results started to think more. People’s busyness is fallouts of the race competition towards achieving success which creates pressure on mind, stress, jealousy and earns maladies, opponent, fear, frustration etcetera.

In search of inner peace and peaceful mind people are walking hither and thither without the stop in confusion. Satisfaction creates inner peace which I believe, satisfaction become with good results and outcomes for which we need creativity, smartness and good environment to execute. Creativity comes from idea and idea comes from knowledge, good learning and working environment which indicates some level of freedom, nourish them.

A type of wonderings is there in mind while talking about freedom those who have power, oblivious about that “freedom is not free”. Bountiful freedom means conviction which results honesty, motivation, willingness and finally good results.

समिक्षा २०६८– मुख्य सिकाईहरु...

“तिम्रो खुसीको क्षण कुन हो ?, तिम्रो सिकाईको स्रोत के हो ? ” आदी इत्यादी प्रश्नहरु जब म संग सोधिन्छ तब मेरो उत्तर प्राय एउटै हुने गर्दछ त्यो हो– “म प्राय खुसी नै रहन्छु तर भन्नै पर्दा म बिहानको सुर्योदय जसले केहि गर्नको निम्ति भनि एउटा सुनौलो दिनको सुरुवात गरिदिन्छ र बेलुकीको सुर्यास्त जसले आराम गर्ने अनि भोलिको लागी नयाँ कुराको योजना तयार पार्ने समयको आभास गरिदिन्छ त्यो नै मेरो खुसीको क्षण हो र म प्रत्येक व्यक्ति र हरेक क्रियाकलापबाट कुराहरु सिकिरहेको हुन्छु ।”

सिकाइकै क्रममा २०६८ सालले पनि नेटो काट्नै लाग्दा दिमागमा “मैले यो सालमा के कुराहरु सिके त ?” भन्ने प्रश्नले मलाई २०६८ सालको समिक्षा तर्फ डोर्यायो । कुरा केहि दिन अगाडी देखिको हो, नयाँ वर्ष २०६९ लाई स्वागत गर्दै गर्दा मेरो मनमा “यो सालमा के काम गरे त” भन्ने जस्ता धेरै कुराहरु खेलिरहेका थिए जब मैले घरमा दाईले किनेर ल्याउनु भएको साप्ताहिक पत्रिका पढ्न भनि समाते तब पहिलो पेजमा नै राम्रो कुरा देखे “संसारलाई उज्यालो दिनु छ भने पहिले आफु दिपक बन्नु पर्दछ” यो त्यहि कुरा हो जसले मेरो “मैले के गरे” भन्ने सोचाईलाई “मैले के सिके” भन्नेमा परिवर्तन गरिदियो किनकि मलाई लाग्यो केहि गर्न त पहिले केहि सिक्नु पर्छ, बिना सिकाई केहि गरिन्न र बिना गराई केहि सिकिन्न ।

“कि पढेर जानिन्छ कि त परेर र गरेर” भन्ने हाम्रो प्रचलित नेपाली उखान हो । यसैलाई आधार मान्ने हो भने मैले अहिले सम्मको जीवन यात्रामा परेर र गरेर भन्दा पनि पढेर धेरै सिकेको रहेछु तर २०६८ सालमा भने पढेर भन्दा पनि परेर र गरेर धेरै सिक्ने अवसर पाएछु । कामको सिलसिलामा धेरै प्रकारका क्षमता र सोचाई भएका मानिसहरु संग भेट्ने र संगत गर्ने अवसर पाए जसबाट मैले धेरै कुराहरु सिके त्यो भन्दा पनी बढि मेरा साथिहरु साथै अग्रजहरु जो संग म एकदमै नजिक भएर काम गर्न पाए उहाँहरु संग सिके । यहि दौरानमा केहि जीवनका भोगाइहरु र जागिरे क्षेत्रको काम गराईहरुलाई केहि नजिकबाट नियाल्ने मौका पनि पाए । काम गर्ने भन्दा पनि गर्नको लागी गरिदिने विचारधाराका मानिसहरु पनि धेरै भेटिए तर म जहिले पनि आफुलाई काम गर्ने मानिसहरुको भिडतर्फ नै तान्न खोजे (सधै तानिने प्रयास गर्ने छु) । कामको साथ साथै यो वर्षमा विभिन्न किसिमका तालिमहरु पनि लिने अवसर पाएछु, विश्लेषण गरी हेर्दा अहिले सम्मकै धेरै तालिमहरु २०६८ सालमा लिएको पाए त्यसैले मैले यो साललाई आफ्नो लागी “तालिमहरुको वर्ष” (year of the training) भनेर घोषणा गरे ।
यो लेखको सुरुवात देखि नै मैले धेरै कुराहरु सिके मात्र भनिरहे तर वास्तबमा नै कुराहरु चाही के सिके त भन्ने कुराको खुलदुलि सबैलाई हुन्छ तलका केहि बुदाँहरुबाट त्यो खुलदुलि मेटाउने प्रयास गर्दैछु ।

मेरा मुख्य सिकाईहरुः
 “सधै खुसी रहनु”–हामी सोच्छौ खुसि हुनलाई ठुलै उपलब्धि हासिल गर्नुपर्छ तर त्यसो हैन रहेछ स–साना कुरा जस्तै बच्चा हाँसेको÷खेलेको, फूल फुलेको, घाम उदाएको, चराहरु उडेको आदी इत्यादी,
  सबै व्यक्ति (चाहे त्यो साने बच्चा किन नहोस्), काम वा कुराहरुवाट सिक्न सकिन्छ र सिक्नु पर्दछ,
 सबैको भावना र विचारहरुलाई कदर गर्न र उसको कामलाई सम्मान गर्न कहिल्यै विर्सनु हुँदैन किनकि यो संसारमा सबैको आ–आफ्नै महत्व छ ।
 सबैलाई मधुर मुस्कानमा साथ धन्यवाद र गल्ति भएमा माफी भन्नलाई लोभ नगरौ किनकि यहि एउटा शब्दले कसैको अनुहारमा हाँसो छाउछ भने यसमा कन्जुस्याई किन,
 अनुकुल समय पाएमा आफ्नो प्रतिभम, क्षमता र गुण प्रर्दशन गर्न कहिल्यै नभुल्नु जसले आफुमा सुधार ल्याउछ र आत्माविश्वास बढाउदछ,
 आफुले जानेको कुरा सकेसम्म अरुलाई पनि सिकाउनु वा छलफल गर्नु,
 कुराहरुलाई विभिन्न कोणहरुबाट हेर्नु र विश्लेषण गर्नु जसले धेरै उपयाहरु पत्ता लगाउन मद्घत गर्छ,
 सधै सबैको कुराहरुमा हुन्छ नभन्नु, आफ्नो योजनालाई प्रथमिकता दिनु,
 ऋाफुलाई हरेक कुरामा वादविवाद गर्न सक्ने गरी बिकास गर्नु, आदी इत्यादी ।

यी त भए मेरा सिकाईहरु (कतिपय कुराहरु तपाईहरु लाई उचित नलाग्न पनि सक्छ) । सिकाई तब मात्र पुर्ण हुन्छ जब हामी त्यसलाई व्यवहारमा लागु गर्छौ, त्यस्तै यी माथिका मेरा सिकाईहरु जुन मैले काम गराईको सिलसिलामा साथै केहि पुस्तक पढेर त केहि तालिमबाट सिके तिनिहरु कतिपय मैले आफ्नो व्यवहारमा लागु गरे, कति गर्दैछु र कति गर्नेछु ।
यी सबै त सिकाईको एउटा सानो सुरुवात मात्र हो, मैले अरुलाई कति कुरा दिन वा सिकाउन सके त्यो त उहाँहरुलाई नै थाहा होला तर मैले भने सबैबाट धेरै कुरा सिकेको छु आशा छ मेरा यी २०६८ सालका सिकाईहरुले केहि मात्रामा भएपनि मलाई दिपक बनाउन सहयोग गरेको छ र मधुरै भएपनि संसारलाई उज्यालो दिन थाल्नेछु र तपाईहरुले पनि संसारलाई उज्यालो छर्नुहुनेछ भन्ने आत्माविश्वासका साथ नयाँ वर्ष २०६९ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना ! :)

नयाँ वर्षको शुभकामना !

२०६८ सालको विदाई संगै बसन्त आज ऋतु छाएको छ,

हरिया, कलिला मुना अनि फुलसंगै नयाँ वर्ष आएको छ । 

दुःख, पीडा बिर्सिएर सबै फूल जस्तै मुस्कुराउनु सधै,

चरिले पनि चिरबिर गर्दै शुभकामनाको गीत गाएको छ ।

मनमा शान्ति, ओठमा हाँसो अनि शरीरमा उमगं मिलोस्,

यहि सबैलाई २०६९ सालको शुभकामना दिन मन लाएको छ ।

पानी वर्षा

मार्च महिना, जसलाई हामी पानी, स्वास्थ्य र सरसफाइमा काम गर्नेहरु पानीको महिना भनेर भन्ने गछौं । सधै झै यसपालि पनि मार्च महिनाको आरम्भ हुनासाथ “विश्व पानी दिबस” को अवसरमा के कस्ता कार्यक्रमहरु गर्न सकिन्छ भन्दै सरोकारवालाहरु तयारीमा जुट्न थाल्दा मैले पनि यसको लागी के गर्न सकिएला भनेर सोच्दै थिए दिमागमा “पानी वर्षा” भन्ने शब्द फुर्यो र साथिहरुलाई सुनाए पनि । शब्द त फुर्यो तर गर्ने के ? धेरै सोचे तर अहँ दिमाग मरे चलेन त्यसपछि यो कुरालाई छोडेर यसो ईन्टरनेटमा यसपालिको “विश्व पानी दिबस” को नारा के रहेछ भनि खाज्न थाले अनि थाहा पाए यसमा त “पानी र खाद्य सुरक्षा” भन्ने मुल नारालाई जोड दिएको रहेछ । पर्यो फसाद, पानी वर्षा कसरी गराउने ?  

ईन्टरनेटको बटन तल सादै जादाँ हामीले खाने हरेक कुरामा कति मात्रामा पानी हुन्छ, भनि पानी र खाद्यनको सम्बन्धलाई राम्रो संग प्रष्ट्याईएको छोटो भिडियो हेर्न पाए जसले मेरो दिमागमा अर्को झिल्को बाल्न मद्धत गर्यो र “पानी वर्षा” मोडियो “पानी गित” तर्फ ।

“पानी बिनाको माछा” को सबैले चर्चा गर्छन । सायद यहि कुराबाट प्रभावित भएर हो कि क्या हो यसपालीको “विश्व पानी दिबस” मा पानी बिनाको खाद्यन्नको कुरा आयो । म पनि के कम, पानी र गितको सम्बन्ध हेर्छु भनेर लागीपरे र पानीलाई लिएर बनाईएका गितहरु कुन कुन रहेछन् भनेर घोत्लिन थाले अनि कापि र कलम लिएर दिमागमा आएका सम्पूर्ण गीतहरुलाई टिप्दै गए । यसरी यु–टुव लगाएतका अन्य वेवसाइटहरुको सहयोग बिना ३७ वटा गीतहरुलाई मैले आफ्नो कापिमा टिपे जुन यस प्रकार छन्;

 असारे महिनामा पानी पर्यो रुझाउने....  

 ए झरी नझरीदेउ यसरी....

 साउने झरीमा यो गाउँको गोरेटो....

 यो पानी कस्तो बेईमानी अगंअगं छुन्छ मेरो लाजै नमानी...

 झरनाको चिसो पानी...

 पानी मिठो मेरो हजुर इलाम बजारको...

 मैले छोएको पानी चल्दैन...

 तिर्खा लाग्यो पानी खाए...

 तालको पानी माछीले खानी...

 हिउँ खोलाको पानी छुनै नहुने...

 खोलाको त्यो सङ्घलो पानी, कता हिड्यौ कहाँ जानी...

 सललल पानी घट्टामा...

 सललल खोलिको पानीले...

 आमैले भन्थे धाराको पानी...

 पानी मुनी ढुङ्गामा लेउ लाग्यो...

 फुलको थुङ्गा बगेर गयो गगांको पानीमा...

 सिम सिम पानी रहिछौ बेईमानी...

 जिन्दगी बगेको पानी हो, फेरि फर्कि आउदैन लै बरी लै...

 कहिले आगो, कहिले पानी...

 साह्रै मिठो रै छ कुवाको पानी...

 रानी खोलाको पानी...

 पुरानो डुङ्गा पानीको छाल पार गरु कसरी...

 मै छोरी सुन्दरी कसरी भरौ पानी...

 बिना बादल असिना पानी...

 पानी घट्टा घुमे झै फनन,फनन...

 पानी खाने निउले तिम्रो घरमा आउला...

 न खानु पानी तुम्बाको...

 माछा पानीमा पौडी यसरी...

 कहिले घाम, कहिले पानी...

 पानी घट्टा घुमेझै फनन, फनन...

 सङ्गलो सङ्गलो पानी माथि सुकिले छ छायाँ...

 माछी मार्न जाउ न राजै कालापानीमा...

 कर्कलाको पानी ढलपल जिन्दगानी...

 वर्षा तिमि झम झम गरी वर्षिदेउ न...

 मान्छेको माया यहाँ खोलाको पानी जस्तै...

 गहिरो गहिरो सागर जस्तै...

यसरी सजिलै ३७ वटा गीतको लिस्ट तयार भएपछि मलाई लाग्यो “पानी बिनाको माछा” मात्र होइन “पानी बिनको गीत” भन्ने उखान पनि बनाउन सकिन्छ । खैर जे होस्, पानी यस्तो चिज हो जस बिना हामी कुनै कुराको कल्पना गर्न सक्दैनौ, पानी छ र त हाम्रो अर्थ छ (“हामी छौ र त पानीको अर्थ छ” पो पनि हुन सक्छ । 

अन्त्यमा, यसपालीको “विश्व पानी दिबस” को अबसरमा सम्पुर्ण पानी प्रेमिहरुलाई शुभकामना व्यक्त गर्न गर्दै रविन सायमिको यो रमाईलो तर सिरियस कार्टुनको साथमा बिदा चाहान्छु धन्यवाद ।