Published in Online khabar in 28th May 2019
महिनावारी दिवसको सबैमा शुभकामना ।
जब जब महिनावारी दिवस नजिकिन्छ, तब म
आफु महिनावारी भएको पहिलो वर्ष सम्झन्छु, अनि सोच्छु यसपाली त
यसको बारेमा लेख्छु । यसै भन्दा भन्दा बिगतका ५ वर्ष बित्यो (महिनावारी दिवस पहिलो
पटक २०१४ सालमा विश्वभर मनाइएको थियो) तर मैले कहिल्यै केहि लेखिन । यसपाली पनि मे
महिनाको २८ गते (अर्थात महिनावारी दिवस) नजिकिदै गर्दा त्यही पुरानो नलेखिएको अनि
माता र डाक्टर दुबैले थाहा पाउन नसकेको महिनावारीको बारेमा सबैलाई थाहा दिने
जमर्को गदैछु ।
मेरो अंकलको छोरी, म
भन्दा केहि वर्षले ठुली तर उ र म मिल्ने साथि थियौं । संगै पढ्ने अनि संगै खेल्ने
पनि । उ ६ कक्षामा पढ्दै गर्दा नै पहिलो पटक महिनावारी भएकी थिई, उसले
मलाई महिनवारी हुदा के हुन्छ र कसरी व्यवस्थापन गर्ने भन्ने कुरा आफ्नो अनुभव
बताउने गरेकि थिइ, जसले गर्दा मलाई महिनावारी सामान्य हो भन्ने
लाग्न थालेको थियो तर संगै डर पनि लागेको थियो किनकि मैले देखेको थिए, उसलाइ
सात दिन सम्म मामाघरमा लगेर विद्यालय पनि जान नदिई लुकाएर राखिएको थियो । त्यसपछि
लगतै अर्को महिना पनि उ महिनावारी भई, अनि आन्टीहरुले कुरा
गर्नुभयो “‘ए उ त काशी नै गइन त, खासमा केहि महिना त काशी जानु पर्ने...” ।
प्राय किशोरीहरु पहिलो पटक महिनावारी भएपछि दोस्रो पटक हुदाँ केहि महिनाको
अन्तरालमा हुने गर्दो रहेछ जसलाई गाउँघरको भाषामा काशी गएको भनिदो रहेछ र यसलाई
सामान्य रुपमा लिईदो रहेछ ।
एक दिन हामी खेल्दै थियौं, उसले
मलाई भनि “‘ओइ म त हिजो राती उ भएछु है, थाहा नै पाइन, रातिभरी
त्यही खाटमै सुतेछु । हुन त ममिले भनेको, थाहा नपाईकन कसैलाई
छोइयो वा खाटमै सुतियो भने पनि खासै केहि फरक पदैन रे, थाहा
नपाएको कुरा केहि न केहि...।” जब म उ बाट महिनावारीको कुरा सुन्थे, तब ७
दिन लुक्नु पर्छ, अनि मेरो पढाइ छुट्छ भन्ने एक अनौठो डरले
मेरो मन सधै त्रसित हुन्थ्यो ।
कुरा लगभग डेढ दशक भन्दा अगाडीको हो, मलाई
याद भएसम्म त्यति बेला ८ कक्षाको जिल्ला स्तरिय परिक्षा सुरु हुन १ दिन मात्र
बाँकी थियो । म सु्न्तलाको रुखमुनी, गुन्द«ी
ओछ्याएर आफ्नै सुरमा पढ्दै थिए । मलाई अनौठौ अनुभव भइरहेको थियो, केहि
च्याप च्याप लागेजस्तो । जुकाले टोक्यो भनु भने, जुका लाग्ने समय पनि
थिएन, मनले शंका गर्यो, कतै महिनावारी भएको त हैन ? हतारिदै
चर्पि गए, जे शंका गरेको त्यही रहेछ, हो म
पहिलो पटक महिनावारी भएछु । डरले मेरो हात खुट्टा काप्न थाल्यो, कसलाई
भनु, के गरु भयो । भोलि देखिको जिल्ला स्तरिय परिक्षा, ७ दिन
लुक्नुपर्ने, ७ दिनमा आधा भन्दा बढि परिक्षा सकिन्छ, अनि म
फेल हुन्छु, आज सम्म फेल नभएको म, ओहो !
कस्तो लाज मर्दो हुन्छ होला, सबै साथिहरु छुट्छन्, म १
वर्ष पछाडी पर्छु, यी सबै कुराहरुले मेरो होस ठेगानमा थिएन ।
एक्कासी दिमागमा लाग्यो, कसैलाई भन्दिन, फेल
हुनु भन्दा त कसैलाई थाहा नदिएकै बेस, थाहा नपाएको कुरा
केहि न केहि । तर यता मन भने डराउदै थियो, फेरि पाप लाग्यो भने ? अन्तत
दिमागले जित्यो, फेल हुनु भन्दा बरु पाप नै लागोस ।
समय बित्दै गयो, आन्टिहरुले
भने जस्तै म काशी गए, अर्को महिना म महिनावारी भईन । एक्कासी
असारको महिनामा मलाई पहिलेको जस्तै महसुस भयो, हो म दोस्रो पटक
महिनावारी भए, तर परिवार र छिमेकीको लागी पहिलो पटक । यो
पाली ममिलाई सजिलै भनिदिए, “ममि म पन्छिए” ।
ममिले मलाई धन्सारमा लुकाउन लग्नु भयो । यो बेला न त मेरो पढाई नै छुट्यो न त
परिक्षा नै थियो, विद्यालयमा त वर्खे विदा थियो ।
गाउँघरको चलन अनुसार दोस्रो पटक पनि ५ दिन लुक्नु
पर्ने हुन्थ्यो । पढाई छुट्ने डरले मैले दोस्रो महिनावारी (परिवार र छिमेकीको
लागी) बारेमा फेरि नभन्ने निर्णय गरे । सबैले काशि गएको सोचे । धेरै समय नभनेर नै
बित्यो । खासै धेरै रगत नबगन्ने भएकोले होला मलाई व्यवस्थापन गर्न खासै गार्हृो
भएन, थोत्रा फालेका लुगाले
काम चलाइदिन्थे (जुन स्वास्थ्य र सरसफाईको हिसाबले गलत गरेको रहेछु) । यति लामो
समय सम्म पनि छोरी दोस्रो पटक महिनावारी नहँुदा ममिलाई निकै चिन्ता लागेछ, कतै बोक्सि पो लाग्यो कि । शनिवारको दिन मलाई ममिले
माताकोमा देखाउन लाने निर्णय गर्नु भयो । म निकै आत्तिए । अब माताले मैले ढाटेको
कुरा थाहा पायो भने, ममिले अनि अरुले मलाई
के सोच्लान्, के भन्लान्, के गर्लान् ? मुटुले ठाउँ छोडेको थियो ।
हाम्रो पालो आयो । घरबाट लगेको चामलमा पैसा राखेर
ममिले माताको अगाडी राखिदिदै, म लामो समय देखि महिनावारी नभएको कुरा ममिले मातालाई बेलि बिस्तार लागाउनु
भयो । म डरले ममिको छेउमा आँखा चिम्लिएर, दुई हात जोडेर नमस्कार गरेर बसेको थिए । चामल समात्दै माताले भनिन्
“‘यसलाई आँखा लागेको रहेछ, यो फुकेको चामल खानु ठिक हुन्छ...।”
मेरो डराएको मन अचानक हर्षित भयो, पुलुक्क आखाँ खोलेर मातालाई हेरे । मनमनै सोचे मातालाई त केहि थाहा हुदैन
रहेछ, मेरो आत्माविश्वास
बढ्यो तर माता प्रतिको आस्था भने पुरै घट्यो ।
केहि समयको तलमाथि हुन्थ्यो तर महिनावारी भने
हुन्थ्यो । सधै जस्तै नभनेर नै चलिरहेको थियो । यति लामो समयसम्म केहि नभनेकोले अब
कसरी भन्ने भनेर मलाई एक किसिमको असहज महसुस हुन थालेको थियो । नौ कक्षाको अन्तिम
परिक्षा सकिएपछि ममिले मलाई जचाउँनको लागी काठमाडौं लाने हुनु भयो । हामी
बानेश्वरको एभरेष्ट हस्पिटल गयौं । डाक्टरले त मैले ढाटेको कुरा पक्का थाहा पाउँछ
भन्नेमा म सत प्रतिशत ढुक्क थिए । ममिको गाली मस्त खाइने भयो भन्ने थियो । पहिले
जस्तै डरलाई लुकाएर डाक्टरको कक्षमा छिरे । डाक्टर केटि थिईन् । उनले मेरो नाडी
छामिन्, पे्रसर नापिन्, आखाँको कुना काप्चा हेरिन्, केटा साथि छ ? यौन सम्पर्क गर्नुभएको छ जस्ता प्रश्न गरिन् अनि ममिलाई भनिन् “‘आत्तिनु
पदैन, नानीलाई आइरनको कमि
भएको रहेछ, यो आईरनको झोल
लेखिदिएको छु, सबै खुवाउनुस्, अनि ठिक हुन्छ...” । डाक्टरले पनि मेरो महिनावारीको
बारेमा थाहा नपाएकोमा म निकै अचम्मित थिए । मनमनै विभिन्न कुरा खेलाउदै बुद्घनगर
फुपुको घरमा फर्कियौ र भोलि पल्ट घर ।
डाक्टरले दिएको आईरन मैले सबै खाएर सके, अर्को पटक महिनावारी हुँदा अरुबेला भन्दा धेरै रगत
बग्न थाल्यो, ती पुराना कपडाका
साना टुक्राले नधान्ने गरि । मैले महिनावारी भएको कुरा ममिलाई भने, ममिले डाक्टरलाई विश्वास गर्नुभयो अनि छोरीलाई केहि
भएको रहेनछ भनेर ढुक्क पनि हुनुभयो । मलाई भने माता र डाक्टर दुबैले थाहा नपाएको
मा अचम्म नै लागिरह्यो ।
महिनावारी दिवसको सबैमा शुभकामना ।
